Wieże obserwacyjne na Wale Pomorskim. Cz.1 Wieża Dąbrowica.

Artykuły historyczne, napisane przez uzytkowników portalu szczecinek.org, oraz pochodzące z innych źródeł.
Post Reply
Szczecinek.org
Posts: 168
Joined: 02 Feb 2009, 21:13

Wieże obserwacyjne na Wale Pomorskim. Cz.1 Wieża Dąbrowica.

Post by Szczecinek.org »

Wał Pomorski ( Pommernstellung) była linia fortyfikacji poniemieckich wybudowanych w latach 1930 - 37. W celu obrony granic przed niespodziewanym atakiem ze strony Polski. Budowany był etapami w zależności od roku budżetowego. W jego skład wchodziły różnego typu umocnienia, takie jak schrony bojowe typu lekkiego po schrony typu ciężkiego, jak i tak zwane grupy warowne, oraz schrony bierne dla armatek przeciw pancernych, drużyn piechoty, obserwacyjne.
Do 1944 roku linia umocnień nie była obsadzona a jedynie doglądana, cześć uzbrojeniazdemontowana i wywieziona na Wał Atlantycki, dopiero po tym roku, kiedy nastąpił zwrot sytuacji wznowiono budowanie schronów lekkich, ckm typu Ringstand 58c potocznie zwane Tobrukami, a także umocnienia polowe. Na temat tych umocnień zostało napisane już wiele, natomiast bardzo mało na temat wież obserwacyjnych, których powstało stosunkowo niewiele i mało kto o nich wie, ponieważ do czasów dzisiejszych pozostały tylko żelbetowe podstawy, które nie stanowią takiej atrakcji jak schrony bojowe, i bardzo trudno je odnaleźć w terenie. Na to, jaki typ wieży został zastosowany miały wpływ warunki terenowe. Ponieważ umocnienia przebiegały w terenie pagórkowatym częściowo zalesionym, miedzy
przesmykami jezior, obserwacja ze stanowisk obserwacyjnych naziemnych znajdujących się w schronach zapewniała widok tylko na bezpośrednie przedpola, natomiast wieże umożliwiały obserwacje o większym zasięgu. Dzięki temu była możliwość wykrycia stanowisk artylerii oraz koncentracji jednostek przeciwnika na pozycjach wyjściowych, i skierowania w tym kierunku ognia artylerii, oraz skutecznego kierowania ogniem w czasie odpierania ataku na pozycje obronne.

W okolicy Szczecinka wraz z budowanymi schronami i bunkrami, powstawały wieże obserwacyjne zwane w języku niemieckim (Stahlhochstand für artillerie beobachtung). Były usytuowane na głównej linii umocnień, wyjątek stanowi wieża w Dąbrowicy. W naszych okolicach występuja dwa rodzaje wież, są to wieże niskie o wysokości 8m (wystepuja w Gałkówku i Dabrowicy) oraz wieże wysokie 36m (według autora książki "Wał Pomorski" pana Perzyka) występują w Jeleninie, Grabnie i koło jeziora Wilczkowo. Były to konstrukcje metalowe, wykonane z elementów kratownicowych, ujednolicone. Pomiędzy obserwatorem a schronem dowodzenia była łączność telefoniczna, o czym świadczą resztki kabli w podstawach wież.

Wieża koło Dabrowicy

Numer zachowany najbliżej wieży - (D.u. 1 lub D.u.15 )
Usytuowanie wieży jest nie typowe, bo znajduje się z tyłu linii okopów, schronów, przez co jest bardzo ciężko zlokalizować. Jadąc od strony Dąbrowicy w kierunku Bornego Sulinowa jak miniemy schrony zlokalizowane zaraz przy drodze, po prawej stronie drogi zaczyna się pole z młodymi sadzonkami leśnymi, zatrzymujemy się zaraz przy pasie leśnym mieszanym. Kierując się wzdłuż tego pasa leśnego idącego prostopadle do drogi, dochodzimy do ściany lasu idziemy nadal prosto, schodzimy w dół wzdłuż gęstego zagajnika świerkowego będącego
po prawej stronie, natrafimy na próg ułożony z kamieni to jest właśnie droga ( kocie łby), która wspinając się pod górę doprowadzi nas prosto do podstawy wieży. Będąc na szczycie wzniesienia musimy poszukać po lewej stronie w dziesieciometrowym zagajniku sosnowym.
Ponieważ podstawa jest poniżej terenu często jest zasypana liśćmi, co nawet stojąc na niej można przeoczyć. Ostatnio jak byliśmy podstawa została oczyszczona, wiec powinna być widoczna. Jedynie ci, co posiadają urządzenia GPS nie powinni mieć problemów ze znalezieniem gdyż poniżej są podane parametry namiarów. Nam się udało znaleźć dopiero po trzecim podejściu, a średnio brało udział w poszukiwaniach pięciu członków wyprawy.

Image

Niskie wieże były posadowione na jednolitej podstawie o wymiarach 337 x 316cm, każda noga mocowana była dwoma śrubami M 20, drabinka usytuowana zaraz naprzeciwko wnęki na skrzynkę łącznicy telefonicznej.

Image

Wymiary podstawy

Image

Płyty pancerne.
Typ 58P8
Szer.133cm
Wys.188cm
Grubość płyty 0.13cm.
Ciężar całkowity 13t

Image

Image

Podstawa wieży koło Dąbrowicy.

Image

Śruby mocujące podstawy.

Image

Wnęka w podstawie na łącznice telefoniczna.

Wieża jest usytuowana jakieś 400m od linii schronów w kierunku północno zachodnim, obok niej w odległości 20m jest schron bierny dla obsługi.

Image

Image

Schron bierny dla obsługi wieży.
Widoczne wejście główne i awaryjne.

Image

Schemat schronu biernego.

Image

Ściana naprzeciwko wejścia gdzie są widoczne malowania, oraz otwór strzelniczy starego typu. W miejscu malowania był stojak, w którym były wstawione: piła, nożyce do ciecia drutu, łopata, łom, siekiera.

Image

Zachowana numeracja schronu ( Du.1) Lub (Du.15) - tu są zdania podzielone

Pierwsza litera wywodzi się od pobliskiej miejscowości, czyli Dąbrowica, co widać w dalszych schronach, choćby w zgrupowaniu ( Szosa) koło góry Śmiadowskiej. Ponieważ nawet nam miejscowym sprawiało, kłopot znalezienie tej wieży podaję namiary
GPS.

N 53st. 36 min.70,1s.
E 16st. 30 min. 90,3s.

178 m n.p.m.


Waldemar Raczkowiak
Last edited by bronx on 05 Mar 2009, 11:11, edited 1 time in total.
User avatar
izywec
Posts: 716
Joined: 03 Apr 2007, 20:36
Location: 78-132 GRZYBOWO k/KOŁOBRZEGU

wieże obserwacyjne

Post by izywec »

Wiadomość dla Waldka.
Po wojnie razem z Mamą mieliśmy gospodarstwo na koloni obecnie nazywającej się wsi Wielkie Czarne, gm Kluczewo /albo obecnie Czaplinek?/. W odległości ok 4-5 km na pd. zach. znajdowała się potężna wieża obserwacyjna zbudowana z stalowych kratownic i pomostem u góry. Jak pamiętam to dorośli twierdzili, że ma 120 m wysokości. Wieża ta była w doskonałym stanie jeśli chodzi o pomost i drabinki wejściowe. Był to cel naszych niedzielnych wycieczek. Wieżę wybudowali Niemcy na najwyższym wzniesieniu w okolicy co dodatkowo zwiększało jej zasięg. Obok wieży o ile dobrze pamiętam na wschodniej stronie tuż u podnóża wieży stał barak /a może i dwa/. Na tych wycieczkach szukaliśmy jak największych kamieni /ale takich, które mogliśmy wtaskać na wieżę/ i z tego pomostu bombardowaliśmy barak. Wieża ta stała na pewno do 1954 roku, zanim opuściliśmy gospodarstwo. Jej zastosowanie?
Podaję koordynaty wieży. Mapa wojskowa N-33-093-A ; ok. 5945150/3581850 wzgórze 202,9 ; nazwa obecna Spyczna Góra.
Najlepsze dojście od tego gospodarstwa na kolonii. Niestety wobec wyludnienia gospodarstw na tym terenie większość dróg polnych uległa zanikowi a o ścieżkach już nawet nie wspomnę. Jednak dla ewentualnego badacza mogę służyć pomocą bo posiadam cyfrową mapę niemiecką 2363 obecne Polne gdzie na wycinku mogę narysować najłatwiejsze dojście z gospodarstwa /wyjątek: gospodarstwo istnieje do chwili obecnej/ do tego wzgórza. Być może można też dojść do wzgórza od strony jeziora Żerdno. Jestem pewien, że czterech potężnych betonowych podstaw nikt nie rozbijał, podobnie jak i fundamentów baraku. Pamiętam, że w baraku były instalacje energetyczne ale zapewne z własnej elektrowni bo słupów energetycznych tam nie widziałem.
Izydor Węcławowicz

[Verum].... nuli enim nisi audiituro dicendum est.
Lucii Annaei Senecae
Prawdę....należy mówić tylko temu, kto chce jej słuchać. L. A. Seneka
User avatar
izywec
Posts: 716
Joined: 03 Apr 2007, 20:36
Location: 78-132 GRZYBOWO k/KOŁOBRZEGU

wieże obserwacyjne

Post by izywec »

Image

To byłby ten kawałek mapy i dojście od Żerdna pod Spyczną Górę. Ja dochodziłem od północy jako szkiet. Dojechać na pewno można od Starego Drawska do Żerdna a dalej? Drogi pewnie nie ma ale może jakaś linijka z drzewami, które rosły przy drodze. Z kierunkiem nie ma problemu bo górę widać praktycznie z Czaplinka /pierwsze wzniesienie szosy na Połczyn ok. 1 km za Czaplinkiem/ a z Żerdna na pewno. Za moich bytności wierzchołek góry porastały sosny 40-50 letnie a dzisiaj? Pewnie coś tam jednak rośnie.
Izydor Węcławowicz

[Verum].... nuli enim nisi audiituro dicendum est.
Lucii Annaei Senecae
Prawdę....należy mówić tylko temu, kto chce jej słuchać. L. A. Seneka
User avatar
robot humano
Posts: 1047
Joined: 09 Oct 2006, 11:18

Post by robot humano »

Od Żerdna na sam szczyt mamy drogę. Najpierw kocie łby (rower prowadziłem, nie szło po tym jechać ), potem polna. Góra łysa kompletnie jak kłomińskie wrzosowiska a na szczycie wieża widokowa drewniana, z zadaszonym tarasem, ale niska, bo góra wysoka. Postaram się znaleźć fotkę i wkleić.
User avatar
izywec
Posts: 716
Joined: 03 Apr 2007, 20:36
Location: 78-132 GRZYBOWO k/KOŁOBRZEGU

Wieże obserwacyjne na Wale Pomorskim w okolicach Szczecinka

Post by izywec »

Wchodząc w ten temat z Spyczną Górą miałem /i mam dalej/ nadzieję, że może ktokolwiek trafił w materiałach na temat tej wieży i to napisze dla szerszego ogółu. Wszak wiedzy nigdy nie za dużo. Nie wspominałem ale gdy stała ta stalowa wysoka po wojnie to chodziły słuchy, że była związana z próbami rakietowymi. Faktycznie miejsce jest prawie w połowie między poligonami: Drawskim i Borne Sulinowo. Może nie będzie żadnych więcej danych odnośnie tego obiektu dlatego, że była na pewno objęta klauzulą "ściśle tajne" bo funkcji turystyczno-widokowych na pewno nie pełniła.
Izydor Węcławowicz

[Verum].... nuli enim nisi audiituro dicendum est.
Lucii Annaei Senecae
Prawdę....należy mówić tylko temu, kto chce jej słuchać. L. A. Seneka
Post Reply