Dit und dat, czyli szczecineckie rozmaitosci

Dyskusje historyczne na temat przedwojennego Neustettin.
User avatar
izywec
Posts: 716
Joined: 03 Apr 2007, 20:36
Location: 78-132 GRZYBOWO k/KOŁOBRZEGU

Post by izywec »

Ano było ładne bagienko skoro najwyższy poziom wody powodziowej był na wysokości oznaczonej pamiątkowym gwoździem na podmurówce ratusza /można sobie obejrzeć!/. Już kiedyś w poście pisałem, że Wielimie sięgało mniej więcej do skrzyżowania 1-go Maja z Kaszubską. Co zresztą zgadza się mniej więcej z podanymi długościami rzeczki.
Izydor Węcławowicz

[Verum].... nuli enim nisi audiituro dicendum est.
Lucii Annaei Senecae
Prawdę....należy mówić tylko temu, kto chce jej słuchać. L. A. Seneka
Waldek

Post by Waldek »

Tylko weź pod uwagę że ta rzeczka nie płynęła tak prościutko jak teraz.
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Post by ziom »

Waldek wrote:Tylko weź pod uwagę że ta rzeczka nie płynęła tak prościutko jak teraz.
Za bardzo pokrecone to koryto tez nie moglo byc, bo bylo za krotkie, a dwie odnogi, Junkerhofsgraben i Lohmühlengrabem zostaly wykopane juz przez osadnikow niemieckich i mialy odciazyc plytkie i waskie koryto miejskiej rzeczki.

Mimo wszystko, wody Trzesiecka nie byly tak grozne jak cofajace sie w czasie roztopow(ogromna powierzchnia jeziora!!!) wody Wielimia, ktore jeszcze przy cofajacym wietrze zalewaly cale miasto.

Piszac o XIV wieku mialem na mysli powstanie zamku i przyznanie praw miejskich, a nie o miescie poza zamkiem, ktore powstalo pozniej, a przesmyk miedzy jeziorami byl mniej wiecej od ulicy Piotra Skargi do Szkolnej, dokladnie tak jak pisal izywec.
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Post by ziom »

Mario wrote:to znaczy, że od Trzesiecka do Wielimia? ładne bagna musiały być w koło:)
Rzeczywiscie, ladne bagna, a od XVI wieku budowano na nich tzw Knüppeldämme, drogi z bali (okraglakow). Cztrdziestocentymetrowe bale byly mocowane na belkach poprzecznych (270cm dlugosci), ktore byly przytwierdzane do kolkow o grubosci 30 cm.

Wygladac to musialo jakos tak, chociaz u nas byly o wiele wezsze:

Image

pale wygladaly tak:

Image

a tak wygladaja dzisiejsze kladki na bagnistych, podmoklych terenach:

Image

PS. Zrodlo Neustettins Niesedop Problem, Eine Denk-Schrift von Prof. Dr. Karl Tuempel, Heimat Kalender 1933; zdjecia Wikipedia.
Waldek

Coś takiego?

Post by Waldek »

Image Image

Image
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Post by ziom »

Pewnie cos takiego, ale nie tak okazale. Tuempel piszac o rozmiarach Knüppeldämmow w Szczecinku, korzystal z akt, ktore przetrwaly z XVI/XVII wieku i znajdowaly sie w archiwum w Szczecinie.
User avatar
człowiek widmo
Posts: 738
Joined: 04 May 2005, 22:00

Re:

Post by człowiek widmo »

ziom wrote:Tak dla wyjasnienia, w Neustettin mowiono Plattdeutsch, gwara niemiecka, dit und dat, to dies und das, czyli to i owo :wink:
Czy jako wtajemniczony opowiesz nam coś więcej o tej gwarze?
Bo wiki po polsku wypluła tylko to, że jest to dolnosaksoński a poza tym to same nudy.
Proszę mi tu ładnie te różnice w stosunku do literackiego niemieckiego zobrazować. :D :wink:
Bahnhofstraße
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Re: Dit und dat, czyli szczecineckie rozmaitosci

Post by ziom »

19.08.1907 roku piorun trafil w zaprzeg konny w Ogrodzie Rozanym. Ogrodnik Lemke wraz ze swoim koniem stracili przytomnosc, przezyli to bez uszczerbku na zdrowiu.
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Re: Dit und dat, czyli szczecineckie rozmaitosci

Post by ziom »

Wieczorem 14 czerwca 1908 roku, szybko nadciagajaca burza utworzyla w okolicach Mysiej Wyspy 10-15 metrowe tornado, ktore przesunelo sie ciagu 1-2 minut w okolice palzy miejskiej gdzie zapadlo sie w sobie i masy wody wyladowaly w jeziorze trzesieckim. Chwile pozniej traba powietrzna pochwycila na Augustuastraße chlopca. Sila zywiolu byla tak duza, ze dziecko zostalo wcisniete w witrazowa szybe na pietrze urzedu powiatowego. W wyniku uderzenia kolorowa szyba zostala calkowicie zniszczona. Stanu zdrowia chlopca kronikarze nie opisali ;)
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Re: Dit und dat, czyli szczecineckie rozmaitosci

Post by ziom »

Jeszcze kilka ciekawostek z A.D. 1908:

- zapadla decyzja o budowie na przedmiesciach dworcowych (Bahnhofsvorstadt) kaplicy katolickiej dla 280-300 pracownikow i urzednikow kolejowych przeniesioch do pracy w Szczecinku
-za ponad 6000 marek kupiono nowy statek turystyczny. Napedzany benzyna Neustettin zastapil wysluzona Früstin Hedwig
- restauracja z Lasu Klasztornego zostala przeniesiona na miejska ziemie, Mysia Wyspe
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Re: Dit und dat, czyli szczecineckie rozmaitosci

Post by bronx »

ziom wrote:- restauracja z Lasu Klasztornego zostala przeniesiona na miejska ziemie, Mysia Wyspe

No własnie, no właśnie, jakiś czas temu miałem o tym pisać, że coś mi się nie zgadza na zdjęciach w tym temcie, ale o szczegółach w nowym temacie niebawem.
Waldek

Re: Dit und dat, czyli szczecineckie rozmaitosci

Post by Waldek »

A spróbuj nie dotrzymać słowa to mimo mojej sklerozy Ci wytknę :D
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Re: Dit und dat, czyli szczecineckie rozmaitosci

Post by ziom »

28 lutego miało miejsce najważniejsze wydarzenie 1908 roku, otwarcie nowego kościoła. Mimo wilgotnej aury, po krótkiej mszy pożegnalnej w starym kościele, w przemarszu przez udekorowane flagami i świerkowymi girlandami ulice Hedwig-, Königstraße, Markt, Schloß i Niesedopstraße wzięły udział tysiące mieszkańców miasta. Pod nowym kościołem, przy dźwiękach organów i dzwonów, nastąpiło przekazanie symbolicznego klucza duchownym. Po mszy, o godzinie 14, stu gości spotkało się na uroczystym bankiecie w Preußische Hof. Wieczorem na mszy i koncercie organowym nowy kościół zapełnił się do ostatniego miejsca mieszkańcami Szczecinka.
User avatar
Drahim
Posts: 596
Joined: 12 Mar 2009, 19:46
Location: kiedyś koło Gazowni

Re: Dit und dat, czyli szczecineckie rozmaitosci

Post by Drahim »

Oto jak wygląda kanał Czarna Woda dzisiaj:
Kanał Czarna Woda.jpg
Kanał Czarna Woda.jpg (93 KiB) Viewed 6312 times
User avatar
człowiek widmo
Posts: 738
Joined: 04 May 2005, 22:00

Re: Dit und dat, czyli szczecineckie rozmaitosci

Post by człowiek widmo »

W wydanym w Londynie w 1866 roku A Biennial retrospect of medicine, surgery and their allied sciences
jest mowa o doktorze Litten'ie z Neustettin, który opisał epidemię zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych w naszym mieście.

Jak ktoś jest mocny w XIX wiecznym angielskim, to proszę bardzo. :)
Attachments
ch.jpg
ch.jpg (113.27 KiB) Viewed 6194 times
Bahnhofstraße
Post Reply